“Trwy gydol fy mywyd proffesiynol fel golygydd cylchgrawn, athro a darlithydd, rwyf wedi cael y fraint o gwrdd â llawer o ffotograffwyr enwocaf y cyfnod. Pryd bynnag y teimlwn na fyddai'r camera'n ymyrryd nac yn amharu ar y sefyllfa, byddwn yn tynnu cipluniau o'r eiliadau hyn”.
William ‘Bill’ Jay (12 Awst 1940 – 10 Mai 2009)
Mae cipluniau Bill Jay yn rhoi golygfeydd byrhoedlog o ymarweddiad, ac mewn rhai achosion, dulliau gweithio, sawl cenhedlaeth o ffotograffwyr, gan gynnwys Weegee, Cornell Capa, Aaron Siskind, Barbara Crane, Robert Heinecken, Duane Michals, a Mary Ellen Mark.
Arddangosfa newydd wedi’i churadu gan Paul Sampson a Grant Scott.
Mae Oriel Colwyn yn falch o gael cydweithio â'r Cenhedloedd Unedig Ffotograffiaeth i arddangos, am y tro cyntaf yn y DU mae’n debyg, detholiad o’r portreadau y mae Jay wedi’u tynnu o unigolion blaenllaw ym myd ffotograffiaeth.
Mae’r arddangosfa’n agor ar nos Wener 11 Mai, ac i ddilyn bydd dangosiad o’r ffilm newydd Do Not Bend: The Photographic Life of Bill Jay i lawr y grisiau yn Theatr Colwyn. Mae’n bleser gennym gyhoeddi y bydd cyd-gynhyrchwyr y ffilm, Grant Scott a Tim Pellatt, yn ymuno â ni ar ôl y dangosiad unigryw hwn ar gyfer sesiwn dadl/holi ac ateb ar y llwyfan am fywyd Bill a’r modd y gwnaeth y ffilm.
Rydym yn gyffrous ac yn falch o gyhoeddi hefyd bod Grant Scott, ochr yn ochr â Craig Aitkinson yn Cafe Royal Books, yn cydweithio i gynhyrchu llyfr a fydd yn cynnwys portreadau Bill o ffotograffwyr o’r DU i gyd-fynd â’r arddangosfa a’r ffilm.
Bydd y llyfr ar gael yma yn yr arddangosfa ac ar-lein yn www.caferoyalbooks.com
Yn ffigur dylanwadol mewn astudiaethau hanes ffotograffig yn ystod y 1960au hwyr a'r 1970au, bu farw Bill Jay ar 10 Mai 2009. Yn wreiddiol bu Jay yn gweithio ym Mhrydain cyn symud i'r Unol Daleithiau yng nghanol y 1970au. Roedd yn ysgrifennu’n rheolaidd am hanes ffotograffiaeth ac yn gyfrifol am ddod â nifer o ffotograffwyr cynnar pwysig i gynulleidfa ehangach gan gynnwys Syr Benjamin Stone, Frances Frith a Paul Martin.
Ymunodd Jay â chylchgrawn ffotograffiaeth defnyddwyr a gweithiodd i nifer o rai eraill cyn dod yn Olygydd/Cyfarwyddwr cyntaf a chydberchennog cylchgrawn Creative Camera (1967–1969) ac yn sylfaenydd a golygydd cylchgrawn Album (1970–1971). Enillodd y cylchgrawn hwnnw enw da yn rhyngwladol fel un o'r cylchgronau ffotograffiaeth gorau a oedd ar gael ar y pryd. Yn ystod y cyfnod hwn, roedd yn gwneud bywoliaeth fel golygydd lluniau i gylchgrawn newyddion/nodweddion a oedd â chylchrediad eang ac fel rheolwr Ewropeaidd asiantaeth luniau ryngwladol.
Cylchgrawn Creative Camera
Cylchgrawn Album
Sefydlodd Jay yr oriel gyntaf yn y DU ar gyfer gwaith ffotograffiaeth yn unig gydag oriel Do Not Bend Gallery, Llundain ac ef oedd Cyfarwyddwr Ffotograffiaeth cyntaf Sefydliad y Celfyddydau Cyfoes (ICA) yn Llundain. Tra roedd yno sefydlodd a churadodd y ganolfan astudio ffotograffiaeth gyntaf erioed.
Rhoddodd dros 400 o ddarlithoedd i ysgolion celf, clybiau camera, prifysgolion ac ysgrifennodd gannoedd o erthyglau ar gyfer ei gyfnodolion ffotograffig ei hun a chylchgronau eraill fel rhan o ymgyrch un dyn i, yn ei eiriau ei hun, ‘instill some life into the British photographic community’.
Yn ei farn ef prin oedd yr ymateb i'w ymgyrch ac yn 1972 gadawodd Brydain i astudio ffotograffiaeth ym Mhrifysgol New Mexico gyda Beaumont Newhall a Van Deren Coke.
Ym 1974 sefydlodd y rhaglen astudiaethau ffotograffiaeth ym Mhrifysgol Talaith Arizona, lle bu’n dysgu dosbarthiadau hanes a beirniadaeth am bum mlynedd ar hugain gan ddod yn Athro Hanes Celf.
Cyhoeddodd Bill Jay dros 400 o erthyglau ac roedd yn awdur dros ugain o lyfrau ar hanes a beirniadaeth ffotograffiaeth.
Cafodd ei ffotograffau ei hun eu cyhoeddi a'u harddangos yn eang, gan gynnwys sioe un person yn Amgueddfa Celf Fodern San Francisco. Roedd ei fonograff blaenorol, Photographers Photographed, yn cynnwys detholiad o’r miloedd o bortreadau y mae wedi’u tynnu o unigolion amlwg yng nghyfrwng ffotograffiaeth, ac mae cronfa ddata ohoni wedi’i lleoli yn y Ganolfan Ffotograffiaeth Greadigol, sydd hefyd yn gartref i’w archifau ymchwil.
Mary Ellen Mark gan Bill Jay
Tony Ray-Jones, 1968, Efrog Newydd gan Bill Jay
David Bailey gan Bill Jay
Daniel Meadows gan Bill Jay
Mary Virginia (Swanee)Swanson gan Bill Jay
Emil Otto Hoppe gan Bill Jay
Sir Don McCullin gan Bill Jay
Cornell Capa gan Bill Jay